آشنایی با رشته فناوری تصویربرداری پزشکی

تصویربرداری با استفاده از اشعه ایکس و گاما، امواج فراصوت (Ultrasound)، میدان مغناطیسی، امواج ماکروویو و … انجام می‌شود.  تصویربرداری پزشکی شامل تکنیک‌‌‌های مختلف تصویربرداری مانند:

رادیوگرافی اشعه ایکس، فلوروسکوپی، تصویربرداری تشدید مغناطیسی ( MRI )، سونوگرافی یا همان تصویربرداری با استفاده از امواج فراصوت (Ultrasound)، تکنیک‌‌‌های تصویربرداری پزشکی هسته ای مثل PET و SPECT، تصویربرداری با استفاده از تجهیزات اپتیکی و لیزر، تصویربرداری CT یا همان توموگرافی کامپیوتری و … است. اطلاعات استخراج شده از تصاویر به صورت اطلاعات آناتومیکی و یا عملکردی (فیزیولوژیکی) و یا تلفیقی از هر دو است.

تصویربرداری پزشکی شامل روشها و فرآیندهای مختلف تصویربرداری از قسمت‌‌‌های مختلف بدن انسان با هدف تشخیص و درمان بیماری است. علاوه بر این برای پیگیری شرایط شخصی که بیماری او قبلاً تشخیص داده شده و تحت درمان قرار گرفته است هم استفاده می‌شود.

تصویربرداری برای تصمیم گیری‌‌‌های پزشکی بسیار مهم است و می‌تواند استفاده از روشهای غیر ضروری دیگر را کاهش دهد. به عنوان مثال با استفاده از خدمات ساده تصویربرداری تشخیصی سونوگرافی، نیازی به انجام برخی مداخلات جراحی نیست.

با توجه به کاربرد تصویربرداری در تشخیص و پیگیری وضعیت سلامتی افراد، آشنایی دانشجویان و فارق التحصیلان رشته فناوری تصویربرداری پزشکی (Medical Imaging Technology) با روشها و تکنیک‌‌‌های مختلف تصویربرداری، اهمیت ویژه ای پیدا کرده است. در واقع دانشجویان رشته فناوری تصویربرداری پزشکی با فیزیک سیستم‌‌‌های تصویربرداری و روشهای نوین تصویربرداری آشنا شده و در جهت بهبود و ارتقا آنها گام برمی‌دارند.

در واقع هدف اصلی تربیت دانشجویان در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته فناوری تصویربرداری پزشکی، انجام پروژه‌‌‌های تحقیقاتی در راستای ارتقا و بهبود هریک از روشهای تصویربرداری، کالیبراسیون و کنترل کیفی سیستم‌‌‌های تصویربرداری پزشکی است.

در نتیجه هدفی که در مقاطع تحصیلات تکمیلی رشته فناوری تصویربرداری پزشکی دنبال می‌شود، فراتر از تربیت اُپراتور سیستم‌‌‌های تصویر برداری پزشکی است! چون در مقطع کارشناسی رادیولوژی، آشنایی با اصول اولیه سیستم‌ها و تربیت اُپراتور انجام می‌شود و در مقاطع تحصیلات تکمیلی، هدف ارتقا دانشجویان است.

پس هدف از تربیت دانشجویان فناوری تصویربرداری پزشکی ارتقا سیستم‌‌‌های تصویربرداری، کنترل کیفی و کالیبراسیون دقیق آنهاست تا بهترین تصویر با کمترین آسیب به بیمار به دست آید. بنابراین باید تصویربرداری موثر، ایمن و با کیفیت بالا انجام شود و در نتیجه تشخیص پزشک دقیق تر باشد.

آینده شغلی دانشجویان تا حد زیادی به علم و مهارت کسب شده در طی گذراندن پایان نامه وابسته است و با توجه به آن، دانشجو می‌تواند در یکی از حیطه‌‌‌های زیر مشغول به کار شود:

• انجام تکنیک‌‌‌های تصویربرداری در مراکز درمانی
• بررسی و تحلیل روشهای جدید تصویربرداری و بررسی نقاط مثبت و منفی هر روش
• کالیبراسیون و کنترل کیفی سیستم‌‌‌های تصویربرداری در مراکز درمانی
• بررسی و انتخاب بهترین پروتکل تصویربرداری به منظور کاهش خطا و آرتیفکت‌‌‌های مختلف
• فعالیت در حوزه آموزش در دانشگاهها و بیمارستان ها
• پژوهش بر روی تکنیک‌‌‌های مختلف تصویربرداری و انجام پروژه‌‌‌های تحقیقاتی

از سال 1395 در سازمان سنجش پزشکی تصمیم گرفته شد که رشته MRI حذف و رشته جامع تر به نام رشته فناوری تصویربرداری پزشکی جایگزین آن شود. در واقع این رشته ادامه راه دانشجویان رادیولوژی است. فارق التحصیلان رشته رادیولوژی با مدالیته‌‌‌های مختلف تصویربرداری آشنا هستند و برای تکمیل علم و مهارت خود در تصویربرداری، وارد مقطع کارشناسی ارشد فناوری تصویربرداری پزشکی می‌شوند.

همان طور که در مقاله ” رشته فیزیک پزشکی ” به صورت کامل توضیح داده شده، گرایشهای فیزیک پزشکی و فناوری تصویربرداری پزشکی مشابه هم هستند با این تفاوت که در رشته فیزیک پزشکی گرایش رادیوتراپی اضافه بر گرایشهای فناوری تصویربرداری پزشکی دیده می‌شود.

اما علی رغم یکسان بودن عنوان اکثر گرایشها، دانشجویان تصویربرداری پزشکی معمولاً advance یا پیشرفته مدالیته‌‌‌های مختلف تصویربرداری را آموزش می‌بینند. پس اگر فردی مثلاً با گرایش فیزیک وارد ارشد فناوری تصویربرداری پزشکی شود، باید علم و زمینه خود را در مفاهیم پایه مدالیته‌‌‌های مختلف تصویربرداری ارتقا دهد و بتواند با دانشجویانی با بیس رادیولوژی هم سطح شود.

جزییات و شرایط شرکت در آزمون کارشناسی ارشد فناوری تصویربرداری پزشکی را میتونید در مقاله ” آزمون کارشناسی ارشد فناوری تصویربرداری پزشکی  ” مطالعه کنید.